Röntgenfoto straling weerkaatsing d.m.v. een spiegel
Dirk Hendriks stelde deze vraag op 21 december 2024 om 10:27.Goedemorgen
Mijn vraag gaat om het volgende recent is er een röntgenfoto gemaakt van mijn gebit het viel mij op dat de mensen die een foto maakten achter een beschermende wand stonden inclusief een venster met vermoedelijk een loodlegering,wat ik echter vreemd vond is dat er ook een spiegel stond op de zijwand zodat ze de patiënt ook kunnen zien zonder een wand ertussen bij mijn weten gedraagt röntgenstraling zich hetzelfde als licht is het dan niet gevaarlijk dat de röntgenstraling weerkaatst doormiddel van de spiegel en de medewerkers bij elke foto een deel van de straling meekrijgt?
Reacties
Dag Dirk,
Alle soorten elektromagnetische straling gedragen zich op allerlei gebied vaak heel verschillend. Zichtbaar licht wordt bijna perfect weerkaatst op een dun laagje aluminium zoals dat achterop een spiegel zit, röntgenstraling gaat daar dwars doorheen. Ingeslikte aluminium voorwerpjes zoals lipjes van drankblikjes, toch een stuk dikker dan de reflectielaag zijn daardoor ook nauwelijks zichtbaar op röntgenfoto's.
Verder, röntgenstraling kàn weliswaar weerkaatsen op een glasoppervlak maar alleen bij zeer grote hoeken van inval, dus letterlijk scherend over het oppervlak.
Dus nee, die spiegel vormt geen blootstellingsrisico.
Groet, Jan
Hoi Dirk,
De weerkaatsing van röntgenstraling (of gammastraling) gaat op een andere manier dan weerkaatsing van zichtbaar licht; we noemen dat in de stralingsbescherming ook geen weerkaatsing, maar verstrooiing. Deze verstrooiing wordt Compton-verstrooiing (https://nl.wikipedia.org/wiki/Compton-effect) genoemd en treedt op bij elke hoek van inval! De mate van verstrooiing hangt af van hoek van inval, het materiaal waar de röntgenstraling op invalt, de energie van de röntgenstraling en de bundeldoorsnede (oppervlak) van de röntgenbundel bij inval op het materiaal.
In tegenstelling tot wat je misschien verwacht treedt de patiënt op als verstrooier van de röntgenstraling, en aangezien de toegepaste röntgenstraling een lage energie heeft, is de Compton-verstrooiing vanuit de patiënt vrijwel isotroop (in alle richtingen gelijk). Een gedeelte van de röntgenstraling zal echter reeds door de patiënt geabsorbeerd worden. De verstrooiing van de röntgenstraling aan de spiegel is te verwaarlozen ten opzichte van de verstrooiing aan de wanden, het plafond en de vloer aangezien het oppervlak van de spiegel veel kleiner is dan het oppervlak van wanden, plafond en vloer. De verstrooiingsfractie aan wanden, plafond en vloer (deze is kleiner dan 0,008% van de röntgenstraling die op de patiënt invalt) is te verwaarlozen in vergelijking met de verstrooiing vanuit de patiënt. De verstrooiing vanuit de patiënt bepaalt het stralingsniveau in de ruimte.
Om je een idee te geven wat het stralingsniveau op 1 meter afstand van de patiënt is: dit is ca. 3 microsievert per uur (ter vergelijking: het natuurlijke achtergrondstralingsniveau hier in NL is gemiddeld 0,06 tot 0,07 microsievert per uur); echter één röntgenopname duurt slechts 0,06 seconden, er worden doorgaans twee röntgenopnames gemaakt (wellicht meer als de röntgenopname niet goed is gegaan) dus totale blootstellingsduur is 0,12 seconden. Op 1 meter afstand van de patiënt zou de stralingsdosis voor een persoon als gevolg van 2 röntgenopnames dus 0,0001 microsievert zijn; een te verwaarlozen dosis (ter info: de patiënt zelf ontvangt een stralingsdosis van ca. 6 tot 8 microsievert a.g.v. 2 foto's). Zelfs bij 1000 röntgenopnames per jaar zou die stralingsdosis slechts 0,05 microsievert per jaar zijn op 1 meter afstand van de patiënt. Ter vergelijking de stralingsdosis als gevolg van de natuurlijke achtergondstraling hier in NL is ca. 1000 microsievert per jaar!
Groeten, Leon
