>Maakt het uit of ik mijn magneten in de rotor plaats en die in de spoel laat ronddraaien, of dat ik de spoel in de rotor plaats en laat ronddraaien met daaromheen de magneten

Waarom levert een dynamo stroom?  Omdat er een fluxverandering in de spoelen plaatsvindt.

Krijg je een fluxverandering als de magneet tov de spoelen draait?

Krijg je een fluxverandering als de spoelen tov de magneet draaien?

"Borstels" zijn nodig om bijtijds de stroomrichting door de spoelen om te draaien (of eigenlijk: door de fluxverandering zou de stroom andersom gaan lopen en dat wil je niet, dus verwissel je de + en - aansluiting zodat de stroom dezelfde kant op blijft gaan).

En ja, elk mechanisch contact geeft slijtage. Soms moeten de (kool)borstels vervangen worden. De gebruikte materialen en smeermiddelen trachten dit tot een minimum te beperken.

Conclusie?

Bij beiden gevallen krijg je fluxverandering. Maar als ik het goed begrijp krijg je bij de ene wisselstroom en bij de andere gelijkstroom?

Nee waarom wisselstroom of gelijkstroom?  Kijk de bouw van een dynamo nog eens door. Door de opbouw verandert voor de draaiende spoel ineens de flux van "van voren erin" naar "van achteren erin". Omdraaiing van de flux geeft omdraaiing van de inductiestroom. Door de borstels in de rotor draait zo gauw dit gebeurt ook de + en - om zodat het weer dezelfde kant op stroomt. Geen gelijkstroom maar een wat op- en neergaande stroom tussen 0 en maximum waarde maar altijd aan dezelfde kant van de 0-lijn.

Zonder die splitsing in de rotor (of commutator) zou je inderdaad wisselstroom krijgen (zoals bij de grote elektriciteitscentrales het geval is)

Dit zelfde effect van een op en neergaande stroom kan toch ook bereikt worden door een bruggelijkrichter te gebruiken. dus als je de andere versie van de dynamo pakt (zonder borstels, waar de magneten in de rotor zitten en de spoel eromheen) en daar een bruggelijkrichter achterschakelt (zie bijlage) dan krijg je ook deze op en neergaande stroom. wat zou dan efficienter zijn? Ik zou zelf verwachten dat de methode met de bruggelijkrichter efficienter is, doordat je geen wrijving hebt van de koolborstels

Dat kan ook (er zijn altijd meer wegen naar een oplossing). Maar gelijkrichters werken vaak alleen voor kleine spanningen terwijl een beetje dynamo hoge spanningen kan genereren als de flux zeer snel verandert.