botsing

Udo stelde deze vraag op 25 november 2023 om 00:11.

Beste,
deze opdracht lukt me niet

In de vrije ruimte, ver van hemellichamen, zijn twee identieke bollen P en Q. Elke bol is massief staal met een straal r=45cm en weegt 3000kg.
De bollen bewegen naar elkaar toe en er vindt een volkomen elastische, centrale botsing plaats. Op tijd t=0 komen de bollen tegen elkaar met een relatieve beginsnelheid van v=25m/s.
Tijdens de botsing worden de bollen vervormd en ontstaat een indrukking u van de twee bollen samen, in de zin dat u het verschil is tussen 2r en de actuele afstand tussen de middelpunten van de bollen.
Als gevolg van vervorming oefent de ene bol een veerkracht F=C*wortel(u^3) op de andere bol uit. Voor deze bollen C=7*10^10 N/(m^(3/2))
a. Bereken de grootte van de maximale indrukking umax die tijdens de botsing bereikt wordt.

Kan u mij helpen hoe dit aan te pakken? De botsende beweging is niet eenparig vertraagd wegens fres niet constant en s=1/2a*t^2 geldt niet.
Enorm bedankt!!
Udo

Reacties

Theo de Klerk op 25 november 2023 om 00:50
Zonder het helemaal uit te rekenen zou ik denken:
- beschouw alles relatief t.o.v. een van de bollen. Die staat dan stil, de ander beweegt met 25 m/s
- Botsing is elastisch, dus behoud van energie en van impuls gedurende de gehele tijd.
- Energie verdeelt zich over kinetische energie en (tijdens botsing) veer-energie
- de bollen zijn identiek qua vorm en samenstelling. De totale indrukking is u, dus elke bol 1/2u
- de maximale veer-energie voor elk zal 1/2 C(1/2 u)2 zijn, de wederzijdse veerkracht F =  C √(1/2 u)3 
- de maximale totale energie is de kinetische energie van de bewegende bol voor botsing, E = 1/2 m1 252 
- de energie is bij maximale indeuking verdeeld over bewegings- en veerenergie als  1/2((2m)vdeuk2 + 2 (1/2 C (1/2u)2 )
- de vdeuk volgt uit m1 v1 + 0 = (m1+m2)vdeuk zolang beide bollen een geheel vormen.
Uit de laatste twee vergelijkingen laat zich eerst vdeuk en daarna u bepalen lijkt me zo.
Door gebruik van impuls en energiebeschouwingen hoef je geen bewegingsvergelijking op te lossen - die inderdaad niet eenparig versneld/vertraagd zal zijn omdat F = f(u) is.

Jaap op 26 november 2023 om 22:07
Dag Udo,
Bij zo'n botsing is het dikwijls nuttig om de bewegingen te beschouwen ten opzichte van het gezamenlijke massamiddelpunt M van de bollen (Engels: centre of mass, COM). Aangezien op de bollen alleen de onderlinge veerkracht werkt, verandert de bewegingstoestand van M niet en mogen we aannemen dat M in rust is en blijft.

Kiezen we een coördinatenstelsel met M in de oorsprong, dan is de totale impuls van de bollen ten opzichte van M voor en na de botsing nul. Dit vereenvoudigt de berekening. Omdat de bollen P en Q identiek zijn, is de snelheid van P tot aan het moment van maximale indrukking voortdurend even groot als die van Q en tegengesteld gericht.

Bij een volledig elastische botsing is de som van de kinetische energie Ek en de veerenergie Ev van de twee bollen samen op elk moment even groot. (Bij een inelastische botsing ontstaat bovendien warmte, ten koste van Ek en/of Ev.)

Voordat de bollen op t=0 s in contact komen, is er alleen kinetische energie.
Bol P heeft Ek,P=½·m·v² met m=3000 kg en v=12,5 m/s ten opzichte van M.
De kinetische energie van beide bollen samen is Ek=3000·12,5²=468750 J

Op het moment van maximale indrukking is er alleen veerenergie.
De veerenergie van beide bollen samen is op dit moment


Gelijkstellen van de aanvankelijke kinetische energie en de veerenergie bij maximale indrukking levert de maximale indrukking van beide bollen samen, umax=12,289 mm.

Theo noteert: 'de maximale veer-energie voor elk zal 1/2 C(1/2 u)2 zijn' ofte wel
Ev=½×7×1010·(½·umax)²=1⁄8×7×1010·umax². Dit is onjuist.
Als zou gelden Fv=7×1010·u, dan zou de maximale veerenergie van een bol zijn Ev=½·(½×7×1010·umax²)=1⁄4×7×1010·umax²
Bovendien geldt in deze opdracht niet Fv=7×1010·u maar Fv=7×1010·u3/2.
In Theo's figuur staat onjuist

Bij een totale indrukking u van de twee bollen samen is de veerkracht van de ene bol op de andere gegeven als

Groet, Jaap
Theo de Klerk op 26 november 2023 om 22:27
u is de totale indrukking, per bol dus  umax = 1/2 u
Jaap op 26 november 2023 om 22:51
Dag Theo,
Inderdaad is u de totale indrukking van de twee bollen samen.
Dus umax is de maximale waarde van de totale indrukking van de twee bollen samen, niet 'per bol'.
Groet, Jaap
Theo de Klerk op 26 november 2023 om 23:33
Dat wilde ik ook niet beweren: de veerkracht (per bol) is evenredig met 1/2 u (macht 3/2) . Twee krachten tegengesteld = relatief dubbel. Of domweg F evenredig met u (macht 3/2 in dit geval)
Maarten op 29 januari 2025 om 09:19

Naar mijn mening hebben zowel Theo als Jaap gelijk en ongelijk. Theo rekent met een veer energie die afkomstig is van een lineaire veer waarin Fv = C u, en dus de energie Ev = Intg( Fv du) = Intg(C u du) = 1/2 C u^2. Jaap gebruikt daarvoor de gegeven Fv = C u^(3/2) en dus Ev = Intg(C u^(3/2) du) = 2/5 C u^(5/2). Echter, Jaap integreert van u=[0,umax]. En dat klopt niet. Het hele systeem is symmetrisch rond COM, maar door [0,umax] te kiezen verschuif je het systeem over 1/2 umax wat de symmetrie verstoort. De indeuking is -1/2 umax en +1/2 umax rond COM. Dus je moet de integraal nemen over u=[-umax/2,+umax/2]. Maar pas op: de richting van de kracht en de integratie weg moet gelijk zijn. Je moet dus, als je het netjes wilt doen, de integraal opsplitsen:

Ev = Intg[-C (-u)^(3/2) du,[0,-umax/2]) + Intg(C u^(3/2) du, [0,umax/2]) = C u^(5/2) / (5* 2^(1/2))

En als je de getalwaarden dan invult na gelijkstelling van Ev met Ekinetisch, dan vind je 18.626 mm.

Groet

Maarten

Plaats een reactie

+ Bijlage

Bevestig dat je geen robot bent door de volgende vraag te beantwoorden.

Clara heeft tweeëndertig appels. Ze eet er eentje op. Hoeveel appels heeft Clara nu over?

Antwoord: (vul een getal in)