De drukwaarde is relevant voor de hoeveelheid gas in een m³. (dat zou bij opgave in J/kg niet relevant zijn maar gas wordt meestal in volume en niet massa gemeten). De overdruk is niet erg groot - het gas wordt niet erg gecomprimeerd zodat bij eerste benadering ook de waarde voor atmosferisch gas kan worden genomen.
Hetzelfde geldt voor temperatuur: bij warmer gas zet het uit (en als dat niet kan neemt de druk toe) waardoor de massa per m³ iets afneemt en daarmee de stookwaarde.

In onze gasleidingen kan het gas niet uitzetten door warmte en neemt dus de druk toe. Samen met de overdruk is dat een iets hogere druk, iets meer gas per m³ en daarmee een iets grotere stookwaarde. 
30 mBar overdruk op 1 Bar is een factor 30 . 10^-3 /1 = 30.10^-3 = 0,3 % meer
p ∝ T dus van 273 K naar 290 K (17°C) is een toename van factor 17/273 = 6 %.
Samen een drukverschilfactor van 6,3 %  De gasmassa is hiermee in een m³ met 6,3% toegenomen en de stookwaarde daarmee ook.

Maar als het gas warmer is, dan zit er toch minder energie in een m³ gas?
Moet de stookwaarde dan niet juist afgenomen zijn met 6% - 0,3% = 5,7%?
 

De stookwaarde is de chemische omzetting (verbranding met zuurstof) waarbij warmte vrijkomt. Dat staat helemaal los van het beetje warmte dat een gas opneemt door opwarming.

Het gas krijgt een grotere druk (en daarmee bij vast volume een grotere dichtheid) en massa/m³ en daarmee meer stookwarmte.

Mijn vraag was hoeveel energie een m³ aardgas bevat, met de temperatuur en druk waarbij het door de gasmeter was, dus waar je werkelijk voor betaalt.
Aardgas heeft een calorische waarde van 35MJ per m³ bij een atmosferische druk en 0°C.
Dan lijkt het mij, dat bij een overdruk van 30mBar en een temperatuur van bijvoorbeeld 7°C het gas een andere energetische waarde heeft dan bij 0°C en atmosferische druk? En ik ben benieuwd wat deze waarde dan is.

Dat is volgens mij ook de reden dat grootverbruikers EVHI's op de meter hebben?

Misschien dat we elkaar niet begrijpen of dat ik het verkeerd benoem.
Maar ik ben benieuwd hoe je dus uitrekent wat hoeveel energie er bij deze druk en temperatuur dus in een m³ zit en hoe je dit berekent. (30mBar en 7°C).

>Mijn vraag was hoeveel energie een m³ aardgas bevat, met de temperatuur en druk waarbij het door de gasmeter was, dus waar je werkelijk voor betaalt.

Hoeveel energie het bevat hangt af van hoeveel massa in een m³ zit. Bij hogere druk zit er meer massa in en dus meer energie. Als je per m³ betaalt krijg je dus "gratis" meer energie bij hogere druk.
Bij 6% meer druk dus 6% meer gas en daarmee 6% meer energie bij verbranding. Dan krijg je dus de "standaard" verbrandingsenergie x 1,06 .

"Bij 6% meer druk dus 6% meer gas en daarmee 6% meer energie bij verbranding. Dan krijg je dus de "standaard" verbrandingsenergie x 1,06".
Tot zover begrijp ik het.

Stel de druk is 3% hoger.
Maar de temperatuur is ook anders dan de standaard. Namelijk bijvoorbeeld: 280K ipv 273K.
7K/273K = 2,6% 
Klopt het dan dat je de 'standaard' verbrandingswarmte nu een factor: 3% - 2,6% = 0,4% hoger is?

Dus: 35MJ × 1,004 = 35,14MJ.
En ja dat verschil klein, maar ik ben benieuwd of ik de theorie goed heb.

Nee. Druk 3% hoger. Door verwarming aanvullende drukverhoging 0,4%. Samen 3,4 %.
De vraag is alleen of de 3% overdruk al rekening houdt met een afwijkende temperatuur. In dat geval zal de "eigen" overdruk naar 2,6% zijn teruggebracht zodat met hogere temperatuur toch 3% hogere druk wordt bereikt.  Dat soort dingen weet ik niet - ik werk niet bij de NAM.

Ja maar de temperatuur daalt niet ineens in de gasmeter, deze komt binnen met bijvoorbeeld 280°K en 30mBar, de temperatuur wordt dus niet verhoogd terwijl het gas in een gesloten volume zit, maar het volume wordt gemeten terwijl het gas 280°C is en 30mBar.
Klopt mijn berekening nu wel? 2,6%?

dag Ariane,

Verbrandingswarmte is een stofeigenschap en dan gaat het er alleen om hoeveel moleculen je laat reageren met zuurstof. 

Jouw sommetjes lijken te gaan over de algemene gaswet, dwz 

• bij gelijke temperatuur en volume  geeft 2 x zoveel druk 2 x zoveel gasmoleculen,
• bij gelijke druk en temperatuur geeft 2x zoveel volume 2 x zoveel gasmoleculen,
• bij gelijke druk en volume geeft een 2 x zo hoge temperatuur (uitgedrukt in K) maar half zoveel gasmoleculen. 

Maar als dit ook te maken heeft met die cv ketel, je kunt niet straffeloos branderdruk gaan verhogen.
Verder wordt schattend gerekend met de temperatuur en druk waarop je gas geleverd werd, en daarmee worden de op de meter afgelezen kubieke meters omgerekend tot zg "normaalkubiekemeters", Nm³ . 

 op elke gasrekening vind je zo'n omrekening van de meterkubiekemeters naar normaalkubiekemeters. 

Groet, Jan

Hi jan,
Nee dit zijn 2 afzonderlijke vragen die ik mezelf afvraag. Staat los van de ketel.
De brander druk wordt ook niet verhoogd, deze is 30mbar, net als de druk die door de gasmeter heen gaat.

Maar klopt het wat ik zeg op:
21 oktober 2023 om 16:54?

Ik heb geen idee wat je daar (21 oktober 2023 om 16:54) zegt, want dat is maar een deel waarin ook naar een eerder deel van deze verwarde discussie wordt verwezen. 

je bedoelt kennelijk niet verbrandingswarmte (dat is een stofeigenschap, te meten onder nauwkeurig bepaalde omstandigheden)  maar de energie die je kunt winnen uit een kuub aardgas bij verschillende temperatuur en druk.

Die hoeveelheid energie is recht evenredig met het aantal gasmoleculen "n" 

Tja, bij hogere druk passen er meer gasmoleculen in een kuub, bij hogere temperatuur minder.
iets dergelijks zei ik al:

 druk verhogen verhoogt dus de beschikbare energie per kuub, maar gelijktijdig temperatuur verhogen doet dat effect weer meer of minder teniet. 

Algemene gaswet:

pV = nRt 

verbouwen:



je wil dat weten voor een constante 1 m³ , en R is de gasconstante en dus per definitie constant.
blijft over:



Lees: De ontstane warmte is evenredig met de druk, en omgekeerd evenredig met de temperatuur. 

vullen we dat in voor een paar arbitraire waarden: 

  en dat zijn dan fictieve energie-eenheden. 

zelfde sommetje met jouw veranderde waarden:

  van diezelfde fictieve energie-eenheden. 


Groet, Jan

Dus zit er een factor: 367,9 ÷ 366,3 = 1,004 meer energie in een m³ gas bij deze temperatuur en druk?

Komt dit dan op hetzelfde neer wat ik hier zei:
"Stel de druk is 3% hoger, maar de temperatuur is ook anders dan de standaard. Namelijk bijvoorbeeld: 280°K ipv 273°K.

>Dus zit er een factor: 367,9 ÷ 366,3 = 1,004 meer energie in een m³ gas bij deze temperatuur en druk?

Precies

> Komt dit dan op hetzelfde neer
Nee.
Q ∝ p/T = 1,03/1,026 ≈ 1

nee, is geen toeval, maar ik ben héél bang voor misverstanden hier omdat er zó veel tegenwoordig maar half gelezen wordt.  

Er passen bij die temperatuur en druk gewoon 0,4% meer gasmoleculen in een kuub dan bij die andere temperatuur en druk. Je verbrandt stomweg meer gas. Een "kuub" zonder meer is dus een slechte eenheid, vandaar die normaalkuub: wat er gemeten geleverd is, omgerekend naar kubieke meters bij 0^oC en 103 125 Pa, en door het nutsbedrijf ook nog eens toepassing van een correctiefactor voor de calorische waarde per normaalkuub. 

Groet, Jan

Maar de druk neemt met 3% toe t.o.v. de atmosferische druk, dus 3% meer moleculen?
En omdat de temperatuur van het gas met 2,6% toe neemt in een niet gesloten ruimte, neemt de dichtheid van het gas toch evenredig met 2,6% af? 
Dan is de energiedichtheid toch 0,4% hoger  dan de standaard waarde bij atmosferische druk en 273°K?

 ja, en daarom betaal je ook 0,4% meer voor zo'n kuub. 

Sorry Jan ik lees je bericht nu pas.
Ik snap dat er dan 0,4% meer moleculen in een m³ gas zit. 
Maar daarmee neemt dus de energie in het gemeten volume van de gasmeter ook met 0,4% toe. Als je de gemeten m³ zou omrekenen naar MJ?
Het gaat me niet om omrekening factoren of wat er dan ook op de energierekening staat, ik ben gewoon benieuwd of ik het goed bereken.

 Ja, je berekent het dus goed. Wat je doet is niks meer of minder dan toepassen van de algemene gaswet zoals ik al diverse keren opmerkte. Maar je wordt niet rijker van deze constatering want je energieleverancier compenseert ervoor. 

In hoog-Nederland (bijv Zuid-Limburg) valt die compensatie altijd uit richting de verbruiker, omdat de gemiddelde luchtdruk daar (ivm hoogte) een paar millibar lager is dan in de rest van Nederland. 

En nee, dat wordt niet per kuub apart gemeten en berekend. Maar daar is dan de statistiek voor uitgevonden. 

Groet, Jan

interessante literatuur in dit verband:

https://www.natuurkunde.nl/vraagbaak/636/dichtheid-gas
https://www.fluvius.be/nl/factuur-en-tarieven/berekeningsparameters?app-refresh=1697960012990

Ja die discussie met Saskia had ik al helemaal gelezen. Ik had niet het idee dat het nou tot haar doorgedrongen is maar dat ze zichzelf wilde overtuigen van haar eigen gelijk.
En bedankt voor die andere link, daar staat precies de formule in die ik zocht.