De aarde ziet een ster vanuit steeds een iets andere hoek terwijl hij in een jaar een cirkel rond de zon draait. Dat noemen we parallax.

Als de hoek zon - ster - aarde 1 boogseconde is (1/3600 graad = 1/3600 2π/360  radialen), dan kun je de tangens van die hoek opzoeken of uitrekenen en geldt (uit de figuur) dat ST/SP = tan φ = φ  (die benadering mag je doen voor hoeken minder dan 5-6 graden als je φ maar in radialen uitdrukt).

De waarde die je vindt voor SP noemen ze dan de afstand van 1 parsec (afkorting van 1 parallax boogseconde). Die blijkt 206265 AU te zijn  (1 AU = 1 AE = 1 astronomische eenheid = afstand zon-aarde = 150 miljoen km)
Nemen we de afstand in eenheden van de afstand die het licht in 1 jaar aflegt (met 300 000 km/s een grote afstand) dan is 1 parsec ook gelijk aan  3,26 lichtjaren.

Hoi, maar hoezo zeggen ze dat afstand = 1/ x boog seconde?

Merel

Omdat bij benadering tan φ = φ  (en die hoek is vrijwel altijd minder dan 1"). 
PS = ST/tan φ = ST/φ . De afstand PS ∝ 1/φ  oftewel omgekeerd evenredig met de hoek.

Dus hoek 2x kleiner (=1/2x groter), dan PS 2x groter (of 1/2x kleiner)

dag Merel,

dat zit allemaal in het woord "benadering"

 In de gebruikte figuur geldt dat niet meer, maar ja, die is natuurlijk helemaal niet op schaal, zie maar eens hoeken van enkele boogseconden te tekenen. Maar met de extra aanduidingen (bijv 4" , ¼pc) begrijp je wellicht de idee.

Groet, Jan