De naam "calorimeter" (zonder "e") is afgeleid van "Calor", latijn voor warmte. Eigenlijk weinig meer of minder dan een goede thermoskan. In zijn eenvoudigste vorm is het een goed geïsoleerd potje met een thermometer om de temperatuur van de inhoud te kunnen bepalen. Er kan (idealiter) geen warmte in of uit, daar binnenin laat je iets gebeuren (chemische reactie, smeltende stof, etc )  en je kunt dan temperatuurverandering meten. Met die gegevens kun je dan zaken als reactiewarmte, smeltwarmte etc van allerlei stoffen bepalen. Daar komen al die sommetjes vandaan.

een eenvoudige calorimeter

Het potje is vaak van glas, aluminium of roestvaststaal, en dat is omgeven met isolatiemateriaal of, zoals in een thermoskan, door een vacuüm. Vaak worden nog andere doorvoeren in het deksel gemaakt, bijvoorbeeld voor een roerwerkje, een verwarmingselementje (dompelaar) of iets dergelijks.

Mogelijk kom je ook nog wel eens de termen "bomcalorimeter", "vlamcalorimeter" of "reactiecalorimeter" tegen. Die gebruik je voor wat ingewikkelder proeven dan het smelten van een ijsklontje.