Een opgave van de redactie van Stichting Exaktueel. Op basis van artikelen in de media worden opgaven gemaakt die aansluiten bij het natuurkunde onderwijs in het voortgezet onderwijs.
Vragen en opdrachten
In gewichtsloosheid gebeuren onverwachte dingen, zoals met een vlam. Die is altijd blauw en rond. Zie foto. Maar waarom? Stel je zit in een ruimtecapsule en er ontstaat brand. Wat dan? Wat doet vuur in gewichtsloze toestand? Dat vraagt Merlinde Zoet.
Twee leuke vragen van Merlinde! Op de foto’s zie je misschien het antwoord.
a) Geef voorbeelden van dingen die door de zwaartekracht langgerekt worden.
In zekere zin lijkt het dus wel begrijpelijk, alleen zou je dan denken dat de vlam “omhoog hangt”. Ga ervan uit dat warme lucht opstijgt. Verder is ook bekend dat een vlam geel is als de verbranding onvolledig is en blauw als de verbranding volledig is.
b) Kijk eerst zelf heel goed naar een kaarsvlam, teken deze en geef ook de kleuren erin aan.
c) Leg uit waardoor de kaarsvlam langgerekt is.
d) Leg ook uit waardoor de vlam zonder zwaartekracht bol en blauw is, kijk ook nog eens naar je tekening waar je dit bolle en blauwe een beetje ziet.
Uitwerking vraag (a)
Een hangende druppel, een hangende stroopdraad.
Uitwerking vraag (b)
-
Uitwerking vraag (c)
Doordat warme lucht opstijgt, is de vlam een onzichtbaar ‘schoorsteentje’ waarin lucht van onder naar boven gaat en de lichtgevende deeltjes van de vlam meeneemt, in de vorm van roet dat nog niet verbrand is.
Uitwerking vraag (d)
De zuurstof komt van buiten van alle kanten bij de vlam. Zonder zwaartekracht is er geen ‘schoorsteen’-trek en kan de verbranding ongestoord en volledig zijn. In de kaarsvlam zie je dit een beetje aan de onderkant van de vlam.
RICHTLIJN voor docenten:
Doe veel moeite om de leerlingen een mooie tekening van de kaarsvlam te laten maken. Ga eventueel in op de didactiek van de kaarsvlam: Waarom verbrandt het lont niet? Wat brandt er eigenlijk wel? Waar komt de zuurstof erbij? Waar brandt het niet? Waarom kun je een net uitgeblazen kaars in de rooksliert bovenin weer aansteken? Maak er een mooie demo van!
