Regenen in de woestijn

Onderwerp: (Duurzame) energie

Een opgave van de redactie van Stichting Exaktueel. Op basis van artikelen in de media worden opgaven gemaakt die aansluiten bij het natuurkunde-onderwijs in het voortgezet onderwijs.

In de Gelderlander van 2 november 2021 staat een artikel over het Nederlandse paviljoen op de World Expo 2020, die in Dubai plaatsvindt (uitgesteld tot 2021 wegens Covid). Daar staat een taps toelopende toren van ongeveer 10 meter hoog waarin het regent. De techniek om water te maken is van SunGlacier, het waterbedrijf van kunstenaar Ap Verheggen.

Hoe werkt het? De kunstenaar vertelt: ”Ik werk met de zon, zwaartekracht en lucht. We beginnen met een paar emmers gekoeld water. Dat wordt naar boven gepompt en valt vervolgens als druppels naar beneden. Warme lucht bevat heel veel water en wordt langs de druppels geblazen. De waterdamp condenseert op de druppels, de druppels groeien en vallen naar beneden om weer omhoog gepompt te worden. Zo krijg je steeds meer water in het systeem. De afgekoelde lucht, ons restproduct, wordt gebruikt om het paviljoen mee te koelen. Het gewonnen water tappen we af.’’

De energie wordt door zonnepanelen geleverd. Een grote installatie zoals in Dubai kan een paar duizend liter water per dag leveren. Het is zo zuiver dat je er mineralen aan moet toevoegen om het als drinkwater te kunnen gebruiken.

Figuur 1.
Figuur 1.

Massaproduct?

Wat de SunGlacier dan gaat kosten, weet de uitvinder nog niet. ,,Ik ben de man van de creativiteit. Over de prijs moet ons team zich nog buigen. De eerste cv-ketel op gas was ook heel duur, maar toen dat eenmaal een massaproduct werd, daalde de prijs scherp. Ons doel is om water voor iedereen toegankelijk te maken, in veel landen is het water niet eens drinkbaar. Lucht, zon en zwaartekracht zijn overal voorhanden, dus schoon water ook.”

Zie ook sunglacier.nl

a) Welke fasen zijn er van water?

IJs, vloeibaar water, waterdamp.

Deze toepassing berust op condensatie.

b) Welke faseovergang vindt daarbij plaats?

Van (water)damp naar vloeibaar (water).

c) Waar komt dit water vandaan?

Dat is waterdamp die in de warme woestijnlucht zit.

d) Wat is de functie van het water dat naar beneden valt?

Het vallend water is gekoeld, waardoor de waterdamp die in de woestijnlucht zit, op de druppels condenseert.

De zonnepanelen leveren energie aan het systeem.

e) Noem twee processen waarvoor deze energie nodig is.

Om het water op te pompen en om het te koelen.

De kunstenaar zegt met zon, lucht en zwaartekracht te werken.

f) Wat is de rol van de zwaartekracht in dit proces?

De zwaartekracht zorgt ervoor dat het water naar beneden valt bewegend tegen de richting van de opstijgende warme lucht.

De installatie levert ook gekoelde lucht.

g) Leg uit waardoor de lucht gekoeld wordt.

Door de aanraking met de koudere waterdruppels.

Pas op: het is niet gebruikt om te condenseren, want dat levert juist energie op.