Op 8 november 2016 was er in elke Nederlandse krant wel een bericht te vinden over een nieuwe zwaartekrachtstheorie van een professor in de theoretische fysica aan de Universiteit van Amsterdam, Erik Verlinde. Bijvoorbeeld in de Volkskrant.
Ook in De Wereld Draait Door kwam hij zijn theorie toelichten. In een filmpje van 8 november uit de Kennis van Nu geeft Verlinde een toelichting.
In de wetenschappelijke wereld veroorzaakte de theorie van Verlinde opschudding.
a) Waarom zou dat zo zijn?
Margot Brouwer, sterrenkundige aan de Universiteit van Leiden, is de eerste die Verlindes theorie getest heeft aan waarnemingen.
b) Is de theorie nu bewezen?
In het Gala van de Wetenschap (zie onderstaande video) gaf Verlinde meer toelichting en lichtte hij tipjes van de sluier op.
c) Vind je dat Verlinde zijn theorie in gewone-mensen-taal kan uitleggen?
Eigenlijk weet Verlinde ook niet wat zwaartekracht is. Iedereen kent wel de effecten van zwaartekracht: je kunt een been breken als je uit de boom valt of nog erger. Maar zwaartekracht blijft iets vreemd, want het is een kracht op afstand - zelfs op lichtjaren afstand blijkt ie te werken- maar de werking is heel zwak. Dat ie zo zwak is blijkt uit het volgende voorbeeld: neem een magneetje en houd dat bij een stukje ijzer dat op tafel ligt, en ….. ja hoor, de magnetische kracht is al groter dan de zwaartekracht. Zo’n magneetje is sterker dan de hele aarde. Blijkbaar is de zwaartekracht pas voelbaar als er enorme hoeveelheden massa mee doen.
Paradigma
Sommige mensen zeggen dat de theorie van Verlinde een paradigmaverschuiving betekent.
d) Zoek op wat paradigma betekent.
e) Wat ligt er ten grondslag aan de zwaartekracht volgens de theorie van Einstein?
f) Wat ligt er volgens Verlinde ten grondslag aan de grootheid zwaartekracht?
g) Vind jij dat de nieuwe theorie een paradigmaverschuiving betekent in de natuurkunde? Geef argumenten voor en tegen.
Uitwerking vraag (a)
Verlinde lijkt iets nieuws voor de algemene relativiteitstheorie van Einstein in de plaats te zetten. De bestaande theorieën (van Newton en Einstein) kunnen de snelheid van veel sterren alleen verklaren als je aanneemt dat er veel materie niet wordt waargenomen. Men noemt dat donkere materie.
Uitwerking vraag (b)
Het bewijs is daarmee niet gegeven, maar wel is de theorie daardoor meer aannemelijk gemaakt. De waarnemingen van Brouwer kunnen eventueel er wel voor zorgen, dat iedereen de theorie van Verlinde afwijst. Dan hebben de waarnemingen voor weerlegging van de theorie gezorgd.
Uitwerking vraag (c)
De interviewer vraagt of Verlinde zijn theorie kan uitleggen en Verlinde geeft nee als antwoord. Waarschijnlijk bedoelt hij dat de theorie wel in natuurkundige of wiskundige taal kan uitleggen, maar niet weet hoe hij dat voor TV moet uitleggen.
Uitwerking vraag (d)
In de wetenschapsfilosofie duidt 'paradigma' op een stelsel van modellen en theorieën binnen een wetenschappelijke discipline, die het denkkader vormen waarbinnen de 'werkelijkheid' geanalyseerd en beschreven wordt. Langer bestaande paradigma's worden vaak niet meer bewust beleefd.
Uitwerking vraag (e)
De kromming van het ruimte-tijd-continuüm. De kromming van de ruimte wordt veroorzaakt door massa en een massa volgt de kromming van de ruimte.
Uitwerking vraag (f)
Bits informatie!
Uitwerking vraag (g)
Waarom wel? Omdat het een heel nieuwe kijk op de kosmos zou betekenen. De nieuwe theorie verklaart meer dan de oude en lost een aantal problemen van de oude theorie op.
Waarom niet? Zo veel verandert er niet in de theorie en de wetenschappelijke collega’s moeten het ook eens zijn dat dit een nieuwe kijk betekent.
