Een opgave van de redactie van Stichting Exaktueel. Op basis van artikelen in de media worden opgaven gemaakt die aansluiten bij het natuurkunde-onderwijs in het voortgezet onderwijs.
Lees onderstaand artikel:
1 Wat is zonkracht?
De zonkracht is de hoeveelheid ultraviolette straling (uv) in het zonlicht dat het oppervlak van de aarde bereikt. Het wordt gemeten op een schaal van minimaal 1 tot en met ongeveer 12/13.
Hoe hoger de zon aan de hemel staat, hoe meer uv er is. Dat is dus met name in de zomer het geval. In de winter kan de zon wel fel schijnen, maar mist hij kracht. Zonkracht wil niets zeggen over de warmte. Ook op een koele dag kan de zonkracht even sterk of sterker zijn dan op een warme dag. Wat wel een rol speelt in de hoeveelheid uv, is de aanwezigheid van wolken en vocht of stof in de atmosfeer.
2 Het is nu zonkracht 7, wat wil dat zeggen?
Dan kunnen mensen snel verbranden door de zon. En daarmee neemt het risico op huidkanker ook toe. Bij zonkracht 3 kan iemand die nog niet veel in de zon is geweest, gemiddeld binnen 35 minuten verbranden. Bij zonkracht 5 is dat 20 minuten en bij zonkracht 7 al binnen 15 minuten.
3 Is zonkracht 7 bijzonder in Nederland?
Zonkracht 7 komt gemiddeld vier keer per jaar voor. De afgelopen vijftien jaar was de zonkracht twee keer boven de 8 in Nederland. Hogere waarden komen hier niet voor. In bijvoorbeeld Noord-Afrika in de bergen of in de woestijn kunnen wel waarden rond de 12 of 13 gehaald worden.
4 Hoe kan iemand zich beschermen tegen een hoge zonkracht?
Het makkelijkste is om niet in de zon te gaan zitten, in ieder geval niet tijdens de warmste uren van de dag. Omdat hordes zonliefhebbers zich daar niet aan houden, raadt het RIVM mensen aan om voldoende zonnebrandcrème op te doen en eventueel een hoed en beschermende kleding te dragen. Op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu wordt de actuele zonkracht bijgehouden (www.rivm.nl/zonkracht).
Bron: Gelderlander 26 juli 2012
Opdrachten:
a) Wat is uv-straling?
b) Waarom kan uv-straling gevaarlijk zijn?
c) Hoe heet warmtestraling ook wel?
d) Leg uit waarom zonkracht een minder gelukkige benaming is voor dit fenomeen. Bedenk een betere naam.
e) Leg uit waarom de volgende factoren invloed hebben op de grootte van de zonkracht: hoogte zon, aanwezigheid van wolken, vocht of stof in de atmosfeer.
f) Leg uit waarom het voor de zonkracht uitmaakt of het zomer of winter is.
g) Waarom is er in Noord-Afrika en in de woestijn meer zonkracht?
h) Schets in een grafiek de relatie tussen zonkracht en verbranden.
i) Zoek op de website van het RIVM de zonkracht op het moment dat je deze opgave maakt. Noteer de datum en tijd, plaats en weersomstandigheden.
Uitwerking vraag (a)
uv-straling is onzichtbare elektromagnetische straling met een golflengte kleiner dan van zichtbaar licht, en met veel energie.
Uitwerking vraag (b)
Blootstellen aan uv-straling kan bij grote intensiteit en/of duur huidkanker veroorzaken.
Uitwerking vraag (c)
Infraroodstraling.
Uitwerking vraag (d)
Kracht is een mechanicaterm en hangt samen met de versnelling van een voorwerp. Een betere naam zou zijn: intensiteit.
Uitwerking vraag (e)
Hoogte zon: hoe hoger de zon, des te meer straling er op elke vierkante meter valt. Wolken houden uv-straling tegen. Hetzelfde geldt ook voor vocht en stof in de atmosfeer.
Uitwerking vraag (f)
In de zomer staat de zon hoger aan de hemel en is de stralingsintensiteit op elke vierkante meter groter.
Uitwerking vraag (g)
In Noord-Afrika en de woestijn staat de zon hoog aan de hemel, en is er meestal weinig vocht in de atmosfeer.
Uitwerking vraag (h)
Meer opgaven van de redactie van Exaktueel kunt u hier vinden.
