In de NRC weekend van 27 januari 2013 staat een artikel met als titel: `Kever koerst op de Melkweg'. Het gaat over de mestkever, dat glanzend-zwarte beestje. Ze ruiken hun voedsel: poep. Veel kevers zoeken die poep 's nachts en als ze wat gevonden hebben, nemen ze het mee naar hun hol. Hoe weten ze 's nachts waar hun hol is? Wetenschappers hebben proeven gedaan, met draaiende houten vloeren waardoor ze dachten de kevers te laten verdwalen. Maar de kevers vonden toch hun hol! Pas toen de kevers kapjes op kregen, waardoor ze niet meer de sterren konden zien, raakten ze verdwaald. Als proef op de som gingen de onderzoekers naar een planetarium. Daar konden ze de Melkweg apart aan en uit zetten. Ze concludeerden uit hun waarnemingen dat de `Kever koerst op de Melkweg'.
Een opgave van de redactie van Stichting Exaktueel. Op basis van artikelen in de media worden opgaven gemaakt die aansluiten bij het natuurkunde-onderwijs in het voortgezet onderwijs.
Opgaven:
a) Wat maakt het uit of je de proef in Nederland of in Zuid-Afrika doet?
b) Leg uit hoe de wetenschappers de kevers zouden kunnen laten verdwalen door een houten vloer te draaien.
c) Hoe zouden de wetenschappers vervolgens op de `Melkweg-hypothese' zijn gekomen? Wat denk je?
d) Welke waarnemingen moeten de onderzoekers tenslotte hebben gedaan om deze conclusie te rechtvaardigen?
Uitwerking vraag (a)
In Nederland zie je meestal vanwege het achtergrondlicht 's nachts geen Melkweg, in Zuid-Afrika wel.
Of: de sterrenhemel is op het zuidelijk halfrond anders. Er is wel overal een Melkweg, maar vanaf het zuidelijk halfrond zie je daar andere sterren van.
Uitwerking vraag (b)
Als de kevers zich zouden oriënteren op de vloer, zouden ze na verdraaiing daarvan niet meer hun hol vinden.
Uitwerking vraag (c)
Verschillende mogelijkheden: De Melkweg is heel groot, dan ligt het voor de hand dat de kevers deze beter zien. Toen in het planetarium de Melkweg aan en uit gezet kon worden, hebben de onderzoekers het effect daarvan onderzocht.
Uitwerking vraag (d)
Ze hebben in het planetarium gezien dat de kevers zich alleen konden oriënteren, als de Melkweg aangezet was.
Meer opgaven van de redactie van Exaktueel kunt u hier vinden.
