Op televisie zijn verschillende populair wetenschappelijke programma's, het programma Proefkonijnen van BNN is er daar één van. Voor een item over paardenkracht heeft BNN de Universiteit Utrecht benaderd en vanuit mijn rol als outreach coordinator natuurkunde heb ik hieraan een bijdrage geleverd. In dit artikel lees je hoe dit gegaan is, in enkele andere artikelen kun je nog meer te weten komen over de paardenkracht.
Bekijk de aflevering waar het hier om gaat op de site proefkonijnen.bnn.nl. Kies voor seizoen 3, aflevering 7.
De paardenkracht is een eenheid die alweer een tijdje niet meer gebruikt wordt, eigenlijk kom je dit enkel en alleen nog tegen in folders over auto's. Historisch gezien is de paardenkracht een maat die het vermogen van een apparaat, machine of dier aangeeft. Het vermogen is de hoeveelheid mechanische arbeid die in een bepaalde tijd verricht wordt. Standaard gebruiken we voor vermogen de eenheid Watt, een Watt is het vermogen om in 1 s tijd een massa van 1 kg een afstand van 1 m omhoog te hijsen. Een pk is het vermogen om in 60 s een massa van 150 kg een afstand van 30 m omhoog te hijsen.
In het BNN programma proefkonijnen is het vermogen van een paard gemeten. Dit is gedaan door de historische definitie van James Watt zo dicht mogelijk te benaderen: een paard had als taak om een massa van 150 kg over een afstand van 30 m omhoog te hijsen.
Bekijk de uitzending
De uitzending waarin dit item behandeld werd, is uitgezonden op 17 februari 2014. Bekijk deze uitzending via de site proefkonijnen.bnn.nl. Kies voor seizoen 3, aflevering 7. Het item over de pk begint rond 6 minuten en 30 seconden, het tweede deel over touwtrekken met een paard begint rond 13 minuten en 15 seconden.
Hoeveel pk heeft een paard?
Zoals je in de uitzending kunt zien, blijkt het dat Polly een vermogen heeft van iest meer dan 4 pk. Dat klinkt vreemd maar dat betekent gewoon dat dit specifieke paard meer vermogen heeft dan het paard dat als referentie is gebruikt bij het definieren van de paardenkracht. Je kunt hier meer over lezen in dit artikel. Als je zelf eens wilt narekenen hoe dit vermogen bepaald is, kun je de volgende opgave aanklikken.
Touwtrekken met een paard
Als je dan toch een paard bij de hand hebt en ook een groep studenten (voorbamelijk afkomstig van het JCU) is het de moeite waard om eens uit te zoeken wie er bij touwtrekken sterker is: een paard of een groep studenten. Onder toeziend oog van eigenaar en dierenarts , werd deze touwtrekwedstrijd gehouden in de binnenbak van diergeneeskunde op de Uithof. Beginnend met zes studenten was het een makkie voor het paard. Bij acht en tien was het ook nog goed te doen. Bij twaalf werd het spannend en ten slotte bij veertien touwtrekkers moest het paard zich gewonnen geven. Op zich was dit nog een verrassing, er zijn gevallen bekend dat zelfs twintig sterke mannen nog niet konden winnen van een paard. Als je weten wilt hoe dat zit, kijk dan naar dit artikel.
Meer proefkonijnen
In het kader van proefkonijnen worden veel verschillende proeven gedaan. Soms heel leerzaam, soms alleen leuk voor de presentatoren, bijna altijd spectaculair. Proefkonijnen draait inmiddels alweer drie jaar en heeft in het verleden een paar spannende dingen gedaan, zoals de keer dat de presentatoren een stukje van elkaars vlees gingen opeten. Van seizoen drie (waar ook de paardenkracht in behandeld werd) is ook de uitzending waarin een motor over het water rijdt zeer spectaculair. Kijk voor meer info op proefkonijnen.bnn.nl.
