Wat zijn sterrenhopen?
Een sterrenhoop is een geïsoleerde groep sterren binnen de Melkweg die door de onderlinge zwaartekracht van de sterren in de groep bijeen wordt gehouden. Net als een zeepbel, waar de oppervlaktespanning veel groter is dan de Aardse zwaartekracht, is ook een sterrenhoop bolvormig. De onderlinge zwaartekrachtaantrekking tussen de sterren is groter dan uitwendige krachten van bijvoorbeeld de Melkweg. Zodoende spreken we vaak over bolvormige sterrenhopen.
Een sterrenhoop bestaat uit 1.000 tot een miljoen sterren van allemaal ongeveer dezelfde leeftijd. Die leeftijd kan echter van sterrenhoop tot sterrenhoop variëren van enkele miljoenen jaren tot zo oud als het Universum (ongeveer 13 miljard jaar). Verder is de dichtheid in een sterrenhoop vele malen groter dan elders in de Melkweg. In het middengebied van de bolhoop M15 bijvoorbeeld is de sterdichtheid meer dan een miljoen maal groter dan in de buurt van de zon.
Waarom bestuderen we sterrenhopen?
Sterrenhopen zijn uitstekende laboratoria om de natuur te bestuderen, ze hebben namelijk een aantal bijzondere eigenschappen. Daar komt nog bij dat ze schijnbaar eenvoudig zijn te begrijpen; het is gewoon zwaartekracht die de boel bij elkaar houdt. Het samenspel van honderdduizenden sterren garandeert echter een uiterst gecompliceerd collectief gedrag. In de afgelopen 30 jaar zijn er met name in sterrenhopen verschillende exotische astronomische verschijnselen ontdekt. Zo zijn er bijvoorbeeld blauwe buitenbeentjes (sterren die er jonger en dus blauwer uitzien dan hun leeftijdsgenoten), röntgendubbelsterren (compacte sterren die massa ontvangen van een nabije ster) en nog veel meer. Ook spelen sterrenhopen een belangrijke rol in ons besef van afstanden in het Universum. Doordat er zo veel sterren op een kluitje zitten kun je ze tot heel ver (miljarden lichtjaar) goed waarnemen. Een goed begrip van sterrenhopen kan ons hierdoor helpen het ontstaan en de evolutie van het Universum te begrijpen.
