Deze opgave is gemaakt door het Bètasteunpunt Zuid-Holland. Bij deze opdracht kan je gebruikmaken van de Geokoffer. Docenten kunnen een aanvraag doen om deze koffer (of delen hiervan) te lenen, dit gaat via het Bètasteunpunt Zuid-Holland. Voor meer informatie, zie de website van het steunpunt.
Coriolis
Leerling-practicum, V4/5/6, 80-100 minuten
Inleiding
Door de rotatie van de aarde verandert de windrichting. Je kunt dat vergelijken met een voorwerp dat over een draaiende schijf beweegt.
Onderzoeksvraag
Hoe ziet de baan eruit van een voorwerp dat over een draaiende ondergrond beweegt?
Benodigdheden
Figuur 1 draaiende schijf boven- en zij-aanzicht
- draaiende schijf (Geokoffer)
- rolgoot (Geokoffer)
- knikker of stalen kogel
- camera (op statief)
- Programma Coach met videometen
Oriënterende vragen
1. Je kijkt van uit een satelliet hoog boven de noordpool op de aarde neer. Teken de aarde als een cirkel en geef de draairichting van de aarde aan.
2. Geef jouw positie op de cirkelschijf aan.
3. Teken jouw positie iedere twee uren later. Zet bij iedere punt de tijd.
Zelf heb je de indruk dat je stil staat. Nu beweegt een voorwerp van de noordpool naar rechts. Iedere twee uur moet je de positie tekenen, maar nu vanuit een stilstaande waarnemer (jij; de groene punt) gezien. In onderstaande figuur zijn de eerste drie posities getekend.
Figuur 2
4. Leg uit waarom de stilstaande waarnemer dit zo ziet.
5. Teken de posities van het voorwerp in de volgende uren.
6. Schets de baan van het voorwerp gezien vanuit jouw positie.
7. Schets de baan gezien vanuit de stilstaande waarnemer op het aardoppervlak als het voorwerp juist in de richting van de noordpool beweegt.
Figuur 3
8. Teken hoe je het voorwerp van zuidpool naar evenaar ziet bewegen op het zuidelijk halfrond, gezien vanuit een stilstaand waarnemer.
9. Teken hoe je het voorwerp ziet bewegen van evenaar naar zuidpool, als je op het zuidelijk halfrond staat. Teken het vanuit een stilstaande waarnemer boven de zuidpool gezien.
Voorspelling
Op het noordelijk halfrond heeft een voorwerp dat van de pool naar de evenaar beweegt een afwijking naar het oosten / westen.
Op het noordelijk halfrond heeft een voorwerp dat van de evenaar naar de noordpool beweegt een afwijking naar het oosten / westen.
Op het zuidelijk halfrond heeft een voorwerp dat van de pool naar de evenaar beweegt een afwijking naar het oosten / westen.
Op het zuidelijk halfrond heeft een voorwerp dat van de evenaar naar de zuidpool beweegt een afwijking naar het oosten / westen.
Uitwerking
Geef antwoord op de onderzoeksvraag.
Zorg in je verslag voor tekeningen / films / Coachbestanden.
