Hoe saxofoon is plastic?

De saxofoon is rond 1830 uitgevonden door Adolphe Sax, een Belgisch instrumentmaker die voornamelijk vanuit Parijs werkzaam was. Sax wilde een instrument ontwerpen met de flexibiliteit van een riet-instrument en de draagkracht van een koper-instrument. Tegenwoordig is de saxofoon niet meer weg te denken uit de muziekwereld. Met name in jazz, pop en volksmuziek maar ook in de moderne kamermuziek kom je dit blaasinstrument veel tegen.

Klankbron en materiaal

De klankbron van de saxofoon is een riet dat met een rietbinder op een mondstuk geklemd wordt. Dit mondstuk is weer aangesloten op een buis. Door te blazen wordt het riet in trilling gebracht en ontstaat een toon. Naarmate de buis waarop het mondstuk aangseloten is langer is, klinkt deze trilling lager. Omdat het vrij ingewikkeld is om telkens van buis te wisselen, gebruik je een enkele buis waarin gaten zijn voorgeboord. Door deze gaten open of dicht te zetten kun je de effectieve lengte van de buis aanpassen. Daarmee verandert dus ook de toonhoogte. Zie ook dit artikel over de sopraansaxofoon.

De buis waar we het in voorgaande alinea over hadden, is bij de meeste saxofoons gemaakt van koper en voorzien van een ingewikkeld mechaniek waarmee de gaten door middel van kleppen geopend of gesloten kunnen worden. Op de bovemstaande foto zie je deze buis op de achtergrond met het gehele mechaniek en de bijbehorende kleppen los op de voorgrond. 

De saxofoonfamilie

Vanaf de uitvinding van het instrument, zijn er saxofoons in allerlei groottes gebouwd. Varierend van contrabas saxofoon (heel laag) tot sopranino (heel hoog). De vier meest gangbare saxofoons zijn van laag naar hoog de bariton, tenor, alt en sopraan.

Goedkope alternatieven

Het prijskaartje aan de meeste saxofoons is behoorlijk pittig. Vandaar dat er door verschillende fabrikanten alternatieven worden aangereikt, met name bedoeld voor beginnende saxofonisten. Je kunt als beginner een keuze maken voor een zogenaamde studie-saxofoon. Dat is een 'echte' saxofoon maar vaak van toch (flink) mindere kwaliteit. Bij veel van dit soort saxofoons stop je vanzelf met spelen of schakel je binnen korte tijd over op een echte saxofoon. Uiteraard zijn er ook uitzonderingen.

Een andere optie is om eerst een een plastic saxofoon te kopen. Deze plastic saxofoons worden onder andere geleverd door nuvo, vibrato en yamaha. 

De yamaha venova

De yamaha venova is een instrument met het mondstuk van een sopraansaxofoon, waarbij je de grepen gebruikt als op een blokfluit. Het instrument heeft voornamelijk gaten die je met je vingers afstopt. Voor enkele tonen in de laagte wordt gebruik gemaakt van kleppen, maar dat zijn er heel wat minder dan bij een echte saxofoon.

De klank van de venova 

Voor als je wilt weten hoe de venova klinkt, zou je bovenstaand filmpje eens kunnen bekijken en beluisteren. Op youtube kun je overigens veel meer voorbeelden vinden. 

Hoor je de verschillen?

Om na te gaan of je nu verschil hoort tussen een venova, een saxofoon en een ander instrument kun je onderstaand filmpje bekijken. Hierop hoor je vijf verschillende instrumenten. Dat zijn in afabetische volgorde:

• accordine
• altsaxofoon
• piano
• sopraansaxofoon
• venova (plastic saxofoon)

 Op het filmpje hoor je de instrumenten uiteraard nuet in alfabetische volgorde maar is de volgorde willekeurig. Kun jij elk instrument herkennen?

Je ziet deze instrumenten (afgezien van de piano) ook op onderstaande afbeelding. De accordine staat rechts in het midden in beeld. Dat is het instrument met al die ronde knopjes (zwart en wit). De accordine is een blaasinstrument dat wat klank betreft veel lijkt op de mondharmonica. Het heeft nog het meest weg van een melodica (als je dat instrument kent) maar dan met knopjes in plaats van piano-toetsen. 

De sopraansaxofoon is recht, de altsaxofoon is gebogen en een stukje langer dan de sopraansaxofoon. Het feit dat deze altsaxofoon (en de nog grotere tenor en bariton ook) gebogen is, is vooral voor het speelgemak. Zonder de bochten zouden de kleppen en gaten zo ver uit elkaar komen te liggen dat het instrument vrijwel onbespeelbaar wordt.

Speel onderstaand filmpje af en ga na in welke volgorde je de genoemde vijf instrumenten hoort. Klik het onderste scherm open voor het antwoord.