Oriëntatie
Wrijving (oftewel frictie) is een essentieel onderdeel van ons bestaan. Gek genoeg weten we van dit zo alledaags verschijnsel nagenoeg niets af. Wanneer je de natuurkundeboeken er op naslaat, hebben die het voornamelijk over het simpele model van Leonardo da Vinci. Toch zijn er op het gebied van wrijving nog tal van misvattingen.
Probleemstelling 1
Da Vinci experimenteerde in de zestiende eeuw met blokken die hij over vlakke tafels liet glijden. Via touwtjes en katrollen meette hij hoe hard je moest trekken om die blokken in beweging te zetten. Zijn conclusies luidden dat de wrijvingskracht evenredig is met de aandrukkracht en onafhankelijk van het oppervlak tussen de twee materialen. Als je hier dieper over nadenkt, klinkt dat helemaal niet logisch. Want bij een twee keer zo groot oppervlak verwacht je ook twee keer zoveel wrijving. Of maken we juist een foute opvattingen in onze benaming van 'oppervlak' en moeten we het anders gaan interpreteren?
Probleemstelling 2
Een andere misvatting is dat wrijving altijd wordt veroorzaakt door de ruwheid van de met elkaar in contact gebrachte materialen. Pas in de jaren '50 werd duidelijk dat wrijving maar weinig te maken had met de ruwheid van het oppervlak. Zelfs wanneer oppervlakken juist gladder worden gemaakt, neemt de wrijving soms toe. Dit wekt misschien een tegenstrijdig gevoel bij je op!
Om antwoorden op deze raadsels te vinden moet je jezelf een aantal vragen stellen.
- Wat kan er gebeuren wanneer je oppervlakken gladder maakt?
- In welke gevallen zal ruwheid een grotere- en kleinere wrijving tot gevolg hebben?
- Welke misvatting bestaat er bij onze benaming van oppervlak?
Evenals Da Vinci kun jij ook experimenteren met blokjes van diverse materialen die langs een helling glijden. De onderzoeksresultaten die je hierbij verkrijgt helpen je op weg bij de begripsvorming van het woord 'wrijving'. Daarnaast kun je de resultaten ook gebruiken voor praktijkvoorbeelden; bijvoorbeeld 'Het lopen met gymschoenen over een vinylvloer' etc.
Pas op dat je bij de theorie je niet zomaar laat verleiden door je eigen gevoel!
