Delfstoffen als steenkool, olie, gas en zout, komen onder de grond van Nederland voor. Deze delfstoffen zijn van groot economisch belang. Aan het begin van deze eeuw was men daarom blij met de vondst van steenkool in Zuid-Limburg, steenzout in Twente en in de Achterhoek en olie in Zuidoost-Drenthe. Maar het grootste succes kwam in 1959, toen een enorm gasveld in Groningen werd ontdekt.
Steenkool, olie, gas en zout, worden in sedimentaire bekkens gevormd. Dit zijn diepe verzakkingen in het aardoppervlak. De bekkens worden gevuld met verschillende lagen sedimenten. Sedimentmaterialen als klei, zand en resten van landplanten en -dieren worden aangevoerd door rivierwater. Zeewater voert resten van plankton en zeedieren aan.
Steenkool en aardgas ontstaan door de (bio)chemische afbraak van landplanten; olie is het restant van organismen in zee, zoals plankton. Nadat olie en gas gevormd zijn, worden zij uit hun moedergesteente geperst. Door hun geringe dichtheid zoeken ze zich een weg omhoog en ontsnappen zo naar het aardoppervlak. Maar vaak worden zij onderweg tegengehouden door bijvoorbeeld een laag steenzout of klei. Onder zo'n laag wordt olie of gas dan opgeslagen in poreus gesteente. Een olie- of gasbel ontstaat. Het Groninger gasveld bijvoorbeeld, zal Nederland tot het jaar 2050 van aardgas kunnen voorzien.
Vragen voor je werkstuk of spreekbeurt
- Hoe ontstaan olie en gas uit plantaardige organismen?
- Waaruit bestaat het moedergesteente? Wat gebeurt er met olie of gas dat ontsnapt aan het aardoppervlak?
- Hoe worden olie en gas ontdekt? En hoe worden olie en gas gewonnen?
- Hoe ontstaan bekkens? Hoe ontwikkelen de verschillende lagen sedimenten zich in bekkens? Waar bevinden zich bekkens in Nederland? Ontstaan er nu ook nog bekkens, waarom wel of niet?
- Welke delfstoffen worden er nu in Nederland nog gewonnen? Waarvoor worden deze gebruikt? Hoeveel voorraad aan delfstoffen heeft Nederland nog?
Relevante literatuur
S.A. Drury, De economie van de grondstoffen op de aarde, Natuur & Techniek, (1983), pagina 427 - 435
Handige links
Verwante opleidingen
Profielen en Schoolvakken/Thema's
- Aardrijkskunde
- Algemene Natuurwetenschappen
- Natuurkunde
- Scheikunde
