Gebergten op aarde vormen indrukwekkende landschappen, met hoge toppen die meestal ettelijke kilometers boven zeeniveau uitsteken. Bedekt met sneeuw en ijs zijn ze vaak ronduit spectaculair. We kunnen ons afvragen hoe zulke gebergten ontstaan. Volgens de theorie van de ‘plaattektoniek’ zijn gebergten het resultaat van de botsing tussen platen.
Door jarenlang onderzoek, verricht door vele generaties geologen, is wel duidelijk dat de gesteenten die we in gebergten vinden sterk vervormd zijn. Ze zijn vaak samengedrukt zodat ze geplooid zijn in grote plooistructuren, en verschoven langs grote breuken. Deze verschijnselen wijzen op grote samendrukkende krachten. Maar hoe werkt dat dan? In gebergten komen veel verschillende typen gesteenten voor. Zo zijn er afzettingsgesteenten, met daarin de fossiele resten van diersoorten die in zee geleefd hebben. Daardoor weten we dat deze gesteenten eens ergens in een zee gevormd werden. Maar ook treffen we in gebergten gesteenten aan die helemaal bestaan uit mineralen. Deze mineralen kunnen alleen gevormd zijn bij hoge drukken en temperaturen die diep in de aarde heersen. In de loop van het gebergtevormende proces zijn die gesteenten naar het aardoppervlak gekomen. Maar hoe gebeurt dat eigenlijk?
Vragen voor je werkstuk of spreekbeurt
- Waarom treden er zo vaak aardbevingen op in veel gebergtes zoals de Andes en de Himalaya? En waarom niet in sommige andere gebergten zoals in Scandinavië?
- Waarom zijn bergen eigenlijk zo hoog? Ze worden door erosie in weer en wind toch afgebroken?
- Waarom vinden we in gebergtes vaak gesteenten die alleen gevormd kunnen zijn bij hoge drukken en temperaturen? Waarom liggen die gesteenten eigenlijk aan het aardoppervlak?
Relevante literatuur
David McGeary en Charles C. Plummer, Ontdek de geologie, 1994, Uitgeverij Kosmos - Z&K B.V., Utrecht.
A.J. Pannekoek en L.M.J.U. van Straaten, Algemene Geologie, 1982, Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen.
Handige links
Verwante opleidingen
Profielen en Schoolvakken/Thema's
- Aardrijkskunde
- Algemene Natuurwetenschappen
- Natuurkunde
