"Niets is zo veranderlijk als het weer", hoor je wel eens zeggen. Dat klopt ook. Het klimaat heeft in de loop van de eeuwen grote veranderingen ondergaan. Om een goed inzicht te krijgen in de geschiedenis van het klimaat, onderzoekt men zogenaamde indicatoren. Klimaatindicatoren zijn bijvoorbeeld boomgroei, de aanwezigheid van dier- en plantensoorten, stuifmeelprofielen, waterpeil van meren en chemische analyses van oceaanafzettingen of ijslagen.
Nederland is onderdeel van het Euraziatisch continent (of de Euraziatische plaat). Eurazië maakte deel uit van het supercontinent Pangea. De ligging hiervan was 250 miljoen jaar geleden zodanig dat Nederland zich dichtbij de evenaar bevond. Ons land had in die tijd een tropisch of subtropisch klimaat. Dit weten wij door de aanwezigheid van zout in de Nederlandse bodem. Een ondiepe zee die Nederland en Duitsland bedekte, moet onder invloed van een woestijnklimaat met veel hitte en weinig regen, enkele keren zijn droog gedampt en daarbij een zoutlaag hebben achtergelaten.
In Zuid-België komen fossiele koraalriffen voor. Koralen groeien alleen onder tropische omstandigheden. Daarom moet België tijdens het Devoon, toen deze koralen ontstonden, door een tropische zee bedekt zijn geweest.
Vanaf 1500 jaar na Christus beschikken wij over voldoende bewijsmateriaal, zoals gegevens over klimaatextremen en rampen, om het klimaat per jaargetijde in kaart te brengen. Natuurlijk moet je de oude bronnen wel kritisch bekijken. Fouten in plaatsen en data kunnen voorkomen en sommige gegevens zijn wellicht onderschat of juist aangedikt.
Vragen voor je werkstuk of spreekbeurt
- Welke veranderingen heeft het klimaat zoal ondergaan in de loop der eeuwen? Leg van tijd tot tijd uit hoe het klimaat veranderd is, begin bijvoorbeeld bij het Devoon.
- Wat kun je zeggen over andere landen en hun klimaat in een ver verleden?
- Wat geven klimaatindicatoren zoal aan? Leg dit aan de hand van een voorbeeld uit.
- Waarom is het klimaat zo belangrijk? Wat is het nut van klimaatgegevens van vele jaren geleden? Hoe ziet de toekomst van het klimaat eruit?
Relevante literatuur
E.D. Schulze, De milieuramp ‘mens’, Natuur &Techniek, (2001) nummer 1, pagina 50 - 55.
N. Calder, De bladeren van Big Betty - Regelt klimaat het CO2-gehalte?, Natuur &Techniek, (2000) nummer 3.
Duursma, De broeikasijstijd: Sleutels voor het klimaat, 1994 - 11.
P.M. Kelly, Klimaat en klimaatverandering, Natuur & Techniek, (1983), pagina 256 - 311 (fsb-we).
Verwante opleidingen
Profielen en Schoolvakken/Thema's
- Aardrijkskunde
- Algemene Natuurwetenschappen
- Biologie
- Natuurkunde
