Eclips 2006: verslag

Onderwerp: Astrofysica

Op 29 maart 2006 was er een totale zonsverduistering die vanuit Egypte heel goed was waar te nemen. Lees hier het verslag van dit bijzondere fenomeen.

Op woensdag 29 maart 2006 is er in een totale zonsverduistering geweest. Deze zonsverduistering is vanuit noordelijk Afrika (Libie, Egypte, Turkije) waaneembaar geweest. Over deze hele linie waren de weersomstandigheden over het algemeen goed. Voor veel eclipsreizigers is het daarmee een zeer mooie ervaring geworden. Natuurkunde.nl redacteur Ron Vonk heeft een reis naar Egypte gemaakt om dit verschijnsel als toerist (maar ook een beetje in functie) waar te nemen. In dit artikel leest u zijn veslag.

Deze foto's geven een impressie van de verschijnselen die waargenomen worden rond een zonsverduistering (foto Muriel Polet)

Wat is een zonsverduistering?

Op sommige momenten, zo eens in de vijf tot tien jaar, kruipt de maan precies tussen de zon en de aarde. Op bepaalde plekken op aarde is dan een zonsverduistering waarneembaar. Afhankelijk van de precieze stand van maan en zon is er sprake van een totale eclips of een ringvormige verduistering. De zonsverduistering is slechts vanuit een beperkt gebied in zijn geheel waar te nemen. Op andere plekken op aarde verdwijnt er wel een hap uit de zon maar wordt de verduistering niet totaal.

Op deze kaart wordt de route van de eclips van 29 maart 2006 weergegeven.

Lees meer over zonsverduisteringen in het algemeen op natuurkunde.nl

De aanloop naar de eclips

Op de vroege ochtend zijn we aangekomen in het plaatsje El Sallum, in de uiterste noordwesten van Egypte (zie kaartje). De organisatie heeft het terrein afgezet en alleen met een pasje kom je er in. In grote tenten wachten eclipsgangers uit alle landen af wat er komen gaat. Voor vermaak wordt gezorgd door enkele plaatselijke muzikanten. Twee gedresseerde paarden voeren een dansje uit op de muziek die live gespeeld wordt.

Een orkestje zorgt voor vermaak van het publiek

De weg wordt afgezet door militairen, alles wijst er op dat er hoog bezoek in aantocht is. Later blijkt dat president Mubarak ook getuige wil zijn van dit spektakel. Op onderstaand filmpje zie je wat er op het terrein gebeurde. Je ziet de bovengenoemde paarden die zich opmaken voor het volgende dansje, je ziet de militairen die de route bewaken waarlangs Mubarak zal rijden, je ziet eclipsgangers rondlopen om hun tijd te doden.

Sfeer proeven?
Bekijk de film om een indruk te krijgen van alles wat er gebeurde tijdens de aanloop naar de eclips.
Rondkijken op het eclipsterrein

Voor elke groep eclipsgangers is er een gebeid aangewezen waarbinnen je je moet begeven. Op zich maakt het weinig uit, het is overal even vlak en stoffig maar de voorzieningen die zijn aangebracht maken veel goed. Er zijn grote tenten opgezet, voorzien van tafels en stoelen en er zijn voldoende saniataire voorzieningen. Op een nabijgelegen parkeerplaats is een grote groep eclipsgangers bezig met het opbouwen en uitrichten van de meegenomen telescopen en camera's.

De telescopen en camera's in afwachting van de eclips

De totaliteit

In onderstaande afbeeldingen wordt duidelijk aangegeven welke verschijnselen zijn waar te nemen rond de totaliteit, de fase waarin de zon volledig wordt afgeschermd door de maan.

De totaliteit begint, zonnevlammen zijn duidelijk zichtbaar en de corona verschijnt langzaam in beeld (foto Norbert Schmidt)
De totale eclips is een feit: de corona tekent zich in volle glorie af aan de hemel (foto Norbert Schmidt)
Het begin van het einde, vanachter de bergen van de maan verschijnt de zonneschijf weer in beeld. De diamanten ring kondigt het einde van de totaliteit aan (foto Norbert Schmidt)

De weg terug

Het zichtbaar worden van de corona is een van de hoogtepunten van een totale zonsverduistering. Daarnaast is het verschijnen van de diamanten ring, direct voor en direct na de totaliteit, een van de mooiste dingen om te zien. Na deze gebeurtenissen heb ik de tijd genonen om het afbouwen van de verduistering te volgen. Met een eenvoudige digitale camera, stevig op een statief, heb ik elke drie minuten een foto gemaakt. Op deze manier is de beweging van de zon aan de hemel goed te volgen. Verder zie je het 'aangroeien' van de zon duidelijk weergegeven. De twintig foto's die ik op deze manier heb gemnaakt zijn in de onderstaande simulatie tot een filmpje aan elkaar geplakt. Klik op de onderstaande pop-up om het geheel in beeld te brengen.

Elke drie minuten wordt een foto genomen van de zon. Bekijk deze foto's (achter elkaar geplakt) in onderstaande animatie (foto Annie van Driel)

De zon groeit weer aan
Bekijk de animatie Het aangroeien van de zon

Aan alles komt een eind, in de middag van 29 maart rijden we van El Sallum naar Marsu Matru. De eerstvolgende eclips is in 2008 in Siberie en Mongolie.