Kleurmengen

Onderwerp: Licht, Optica (licht en lenzen) (havo)

Deel 9 uit het thema Perceptielessen...

Om terug of verder te gaan binnen de lessenreeks van perceptie, klik op de pijl van het uitklapmenu onderaan deze bijles en kies de les van jouw keuze. 

Hoe worden kleuren gemaakt?

Licht of verf mengen

1. Licht mengen

Bij lichtmenging geldt: Hoe meer kleuren, hoe meer licht. Het midden van het beeld is daarom het meest helder en wit. Deze vorm van kleurmenging wordt additieve kleurmenging genoemd (additief betekent optellen). Bij het mengen van licht gelden rood, groen en blauw als de primaire kleuren. Andere kleuren ontstaan door het mengen van rood, groen en blauw in verschillende verhoudingen.

De hoofdmengkleuren zijn cyaan, geel en magenta: geel is een mengsel van 100% groen en 100% rood, cyaan is een mengsel van 100% groen en 100% blauw, magenta is een mengsel van 100% blauw en 100% rood.

Andere kleuren ontstaan door te mengen in andere verhoudingen: oranje is een mengsel van 100% rood met 50% groen, olijfgroen is een mengsel van 50% rood en 50% groen, grijs is een mengsel van 50% rood, 50% groen en 50% blauw, paars is een mengsel van 50% rood en 50% blauw.

2. Verf mengen

In afbeelding 2 zie je hoe de kleuren ontstaan als waterverf van de printer gemengd wordt (op een witte achtergrond zoals papier). De basiskleuren zijn geel, magenta en cyaan. De mengkleuren zijn rood, groen en blauw. Bij verfmenging geldt: Hoe meer kleuren, hoe minder licht. Het midden van het beeld is daarom het meest donker en zwart. Deze vorm van kleurmenging wordt subtractieve kleurmenging genoemd (subtractief betekent aftrekken).

Verf absorbeert de meeste kleuren en weerkaatst een beetje: dat is de kleur die je ziet. Gele verf weerkaatst rood en groen, maar absorbeert blauw. Magenta weerkaatst rood en blauw, maar absorbeert groen. Als je gele verf mengt met magenta, dan worden er meer kleuren geabsorbeerd, in dit geval groen en blauw. Beide soorten weerkaatsen rood, dus de mengkleur van gele verf en magenta verf is rood. Als je het verband tussen absorberen en aftrekken ziet dan is ook 'subtractief' duidelijk.

Met deze flashlet kun je beide soorten kleurmenging bekijken.

 

  Om over na te denken...
- Controleer dat alle kleuren licht bij elkaar wit licht oplevert
- Controleer dat alle kleuren verf bij elkaar zwarte verf oplevert
- Maak met de lichtkleuren rood, groen en blauw de mengkleuren geel, cyaan en magenta.
- Maak met de verfkleuren geel, cyaan en magenta de mengkleuren rood, groen en blauw
- Aan de stand van de schuifjes is te zien dat er een wiskundig verband bestaat tussen additieve en subtractieve menging. Wat is dat verband? Geef de functie de vorm: rood = ...+....-...

De opbouw van het beeldscherm

Met de kleuren van de televisie en computerbeeldschermen is iets merkwaardigs aan de hand. Het beeldscherm van een kleurentelevisie bestaat uit kleine puntjes of streepjes (pixels) in de kleuren rood, groen en blauw. Deze kleuren noemen we de basiskleuren of primaire kleuren. De televisie gebruikt dus slechts drie kleuren, en met die drie kleuren is het mogelijk om alle andere kleuren te maken. Deze drie primaire kleuren kunnen elk op een verschillende intensiteit ingesteld worden. De pixels zijn doorgaans zo klein dat je ze met het blote oog niet kunt zien (tenzij je het hoofd heel dicht bij het beeldscherm houdt en je ogen zo goed zijn dat je op een paar cm afstand nog scherp kunt zien).

Verplaats de regelschuiven totdat de mengkleur gelijk is aan de gevraagde kleur.

 

De kleuren van de printer

In dit vulsetje voor inktjetprinters zie je de drie gebruikte kleuren.